Must-read: Kliekjesdag door Jeroen Smit
Op dag 1 van de Food Impactors Summit 2023 stonden prachtige mensen op het podium, die allemaal (online) opiniemaker zijn. Met eigen artikelen of boeken, of door de curatorfunctie die ze vervullen door artikelen van anderen te plaatsen en duiden. Zij stuurden ons allen hun must-read; zelfgeschreven of speciaal geselecteerd. Dit heeft geleid tot een mooie variëteit aan input, die ons aan het denken zet en hopelijk ook activeert.
We moeten eerlijk zijn. Natuurlijk maken we ons hele grote zorgen, begrijpen we dat een economie die draait op ‘zoveel mogelijk, zo goedkoop mogelijk, zo snel mogelijk’, niet langer houdbaar is. We zijn er groot in geworden, hebben ervan genoten, maar het klopt niet meer. Het roer moet om, vooral hier, in het rijkste deel van de wereld.
Wij moeten voorop in het duurzaam, circulair en inclusief maken van onze economie. Ah, daar heb je ze weer: al die mooie woorden. Geen jaarverslag waarin ze niet voorbijkomen. En we moeten eerlijk zijn: we praten er veel over, we zeggen dat we minder willen vliegen en noemen onszelf steeds vaker flexitariër. We praten erover op een toon alsof we onszelf moed proberen in te spreken, want de praktijk is weerbarstig. Het lukt nauwelijks die woorden om te zetten in daden. We zijn verslaafd aan wat we deden, weten niet waar en hoe te beginnen. We moeten ‘beter-goed-doen’. En we moeten daarbij geholpen worden.
Ik vind het spannend dat de provincie Noord Holland, in de 500 bushokjes waar ze over gaan, niet langer reclames wil zien voor vlees en goedkoop vliegen. Tuurlijk moest ik er ook even aan wennen. Is dit niet betuttelend? Maar reclame werkt en als je mensen daar niet teveel mee opjut geef je ze de ruimte andere keuzes te maken. Wie weet nog hoe de Marlboro-man eruit ziet? De overheid ontfermt zich zo over de publieke ruimte, houdt deze als het ware ‘schoon’ van de verkeerde klimaat-negatieve prikkels. Want daar zijn we het toch over eens, dat deze op de langere termijn schadelijk zijn voor onze wereld. Een beter milieu begint bij een publieke ruimte die burgers aanmoedigt om het goede te doen.
Het is duidelijk: om van woorden naar daden te komen hebben we hulp nodig. Andere voorbeelden en spelregels, zodat duurzaam gedrag zich gaat verspreiden zoals een virus. Niet consumeren wat je gewend bent is lastig, kost moeite. Wat veel minder moeite zou moeten kosten is minder verspillen.
Tijdens de Food Impactors Summit worden we geholpen. Er staan twee zeer innovatieve lunches staan voor ons op het programma. Een ‘no-waste- lunch’ en een ‘no-waste-lunch-to-go’. Ik hoop dat de gebruikers ervan zullen besluiten de rest van hun etende bestaan deze boodschap in de praktijk te brengen. Hier valt, juist door ons, vrij snel vreselijk veel klimaat-winst te halen. Voedselproductie-verspreiding is goed voor ongeveer 15 procent van de opwarming van de aarde.
Op dit moment verspillen we, wereldwijd, ongeveer een derde van alle voedsel. De dagelijkse behoefte per volwassene in een verstedelijkte en welvarende samenleving komt uit op ongeveer 2000-2100 kilocalorieën per dag...veel minder dan de huidige aanvoer van zo’n 3200-4000 kilocalorieën. Volgens de FAO, de voedsel en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, gaat wereldwijd bijna de helft (!) van alle geoogste fruit en groente verloren, ongeveer een derde van de vis, 30 procent van de granen en 20 procent van oliehoudende zaden, vlees en zuivelproducten...alles bij elkaar dus: een derde! Pffff. En substantieel deel ervan kunnen we zelf aanpakken door beter op te letten. Indachtig de no-waste-lunches die we hier dus gaan genieten wordt het tijd om thuis te besluiten ook niks meer weg te gooien en aan het eind van de week alle ‘kliekjes’ op tafel te zetten.
